Μύθοι και Παραδόσεις για το σιτάρι!!!

Ιούνιος:ο μήνας του θερισμού!!! 

Ο Ιούνιος είναι ο έκτος μήνας του χρόνου και ο πρώτος του καλοκαιριού. Πήρε το όνομα του από τη γνωστή θεά και σύζυγο του Δία, Ήρα.Το όνομα της στα λατινικά σημαίνει June.
Είναι γνωστός με το όνομα Θεριστής, γιατί ξεκινάει η διαδικασία του θερισμού των σιτηρών. Συγκεκριμένα θερίζουν σιτάρια, κριθάρια, όσπρια και σανά. Ποτίζουν και σκαλίζουν τα χωράφια τους, ενώ φυτεύουν διάφορα προϊόντα(σπανάκια, φασόλια). 
Σε πολλές περιοχές της χώρας μας κατά τη διάρκεια του θερισμού, κυριαρχούν πολλές προλήψεις ή έθιμα. 
Παράδειγμα:στο Δρυμό οι κάτοικοι του χωριού μόλις δέσουν το πρώτο δεμάτι σταχυών, το προσκυνούν, ενώ ταυτόχρονα ο ιδιοκτήτης ρίχνει ένα νόμισμα. 
Στη Κάρπαθο χαράσσουν με το δρεπάνι τους έναν κύκλο με τα τελευταία στάχυα και εισέρχεται η νεότερη θερίστρια. Αφού κάνει το σταυρό της φωνάζει δυνατά την ευχή της, πετώντας το δρεπάνι της.

Αρχές Ιουνίου άρχιζε ο θερισμός.Τα θερισμένα στάχυα τα έδεναν σε δεμάτια, τα οποία ονομάζονταν "τσερένια" και έπειτα τα μετέφεραν στα αλώνια.Το αλώνισμα ξεκινούσε τον Ιούλιο, τον οποίο αποκαλούμε "Αλωνάρη".Το επόμενο στάδιο ήταν το λίχνισμα, κατά το οποίο διαχώριζαν τον καρπό από το άχυρο.Αρχές Σεπτεμβρίου είχαμε έτοιμους, καθαρούς καρπούς. 
Έπειτα πήγαιναν το σιτάρι για άλεσμα σε νερόμυλους, προκειμένου να πάρουν το αλεύρι. Οι νοικοκυρές αγόραζαν αλεύρι και μαζί με νερό, έφτιαχναν ζυμάρι.Το άφηναν σκεπασμένο για να ζεσταθεί και να φουσκώσει.Την επόμενη ημέρα το ζύμωναν, έπειτα το έπλαθαν σε καρβέλια, το τύλιγαν σε πετσέτες και το τοποθετούσαν στην πινακωτή.Αφού φούσκωνε, το πήγαιναν στον πέτρινο μύλο και το φούρνιζαν.

Το σιτάρι καλλιεργείται από την αρχαιότητα και κατέχει τη δεύτερη θέση των δημητριακών με την μεγαλύτερη παραγωγή, κατανάλωση και εμπορία στον κόσμο σήμερα.

Μύθοι και Παραδόσεις των λαών για το σιτάρι και το ψωμί!!!

Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, Θεά Δήμητρα

Η καλλιέργεια του σιταριού ξεκινά το 7.000 π.Χ στη νοτιοδυτική Ασία, ενώ στην Ευρώπη η καλλιέργεια ξεκινάει κατά τη νεολιθική εποχή.Κατά τη περίοδο του αποικισμού των Ευρωπαίων σε Αμερική και Αυστραλία, το σιτάρι κατέλαβε τη πρώτη θέση στην παγκόσμια παραγωγή.

Το σιτάρι ήταν το αγαπημένο φυτό της θεάς Δήμητρας, γι αυτό φρόντιζε να μεγαλώνει το σιτάρι, ώστε να έχουν οι άνθρωποι ψωμί. Σύμφωνα με το μύθο, ο Πλούτωνας  ερωτεύτηκε τη κόρη της, Περσεφόνη και την άρπαξε,πηγαίνοντας την στο Κάτω κόσμο. Από τότε η Δήμητρα καταριόταν και έφερνε τη δυστυχία στη γη.Τίποτα δεν καρποφορούσε στη γη και όλα έμοιαζαν νεκρά.Μετά από την οργή του Δία και της Δήμητρας, ο Πλούτωνας υποχώρησε, αφήνοντας την Περσεφόνη τις μισές μέρες του χρόνου να ανεβαίνει στη γη, ενώ τις άλλες μισές τη κρατούσε στον Άδη.Συγκεκριμένα την εποχή της Άνοιξης και του Καλοκαιριού, η Περσεφόνη ανεβαίνει στη γη και η φύση αναγεννιέται και ομορφαίνει, ενώ την εποχή του Φθινοπώρου και του Χειμώνα κατεβαίνει στο Κάτω κόσμο.Τη περίοδο αυτή η καρδιά της Δήμητρας παγώνει σαν το χιόνι, τα φύλλα των δέντρων κιτρινίζουν, το χορτάρι παύει να φυτρώνει και οι άνθρωποι σταματούν να σπέρνουν.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΨΩΜΙΟΥ

Κατά τον Ηρόδοτο, το ψωμί ζυμωνόταν με τα πόδια στην Αρχαία Αίγυπτο, με σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως νόμισμα για τους μισθούς των χωρικών και των κρατικών αξιωματούχων. Πολλοί έθαβαν τους νεκρούς μαζί με ψωμί, ενώ όσοι εργάζονταν σε αιγυπτιακές πυραμίδες πληρώθηκαν με ψωμί. Τα πρώτα οργανωμένα αρτοποιεία δημιουργήθηκαν στη Ρώμη επί της ηγεσίας του Τραϊανού το 97-117 μ.Χ. Το ψωμί είχε ιερή αξία και ήταν αντικείμενο σεβασμού, γι αυτό ο Osiris έγινε ο θεός του σιταριού. Κατείχε πολύ σημαντική θέση και στους γάμους, όπου οι δύο οικογένειες που ενώνονταν έτρωγαν ψωμί μαζί. 

Στην Αρχαία Ελλάδα κατασκεύαζαν φούρνους, γεγονός που βοήθησε στην εξέλιξη του ψωμιού. Μέχρι τον 5ο αι. π.Χ, το ψωμί φτιάχνονταν κυρίως με όλυρα και κριθάρι, αφού το σταρένιο ψωμί(ζειά), ήταν σχεδόν απαγορευμένο.

Χερόμυλος

Οι Έλληνες κατάφεραν να φτιάξουν 70 είδη ψωμιού με αρωματικά και μπαχαρικά. Τρέφονταν καθημερινά με ψωμί, ενώ το κάθε σπίτι είχε το δικό του χειροκίνητο μύλο,για να μετατρέπει το σιτάρι σε αλεύρι. Οι συνηθέστερες ποιότητες ψωμιού ήταν ο ζυμίτης, ο άζυμος και ο σιμιγδαλίτης.
Το πιο γνωστό αρτοποιείο ήταν αυτό του Θεάριου, κορυφαίου αρτοποιού στην αρχαιότητα.
Πολλές ήταν οι αρχαίες συνήθειες που ακολουθούνταν από τους ανθρώπους. Παράδειγμα: Στην αρχαία Μακεδονία οι Μακεδόνες έκοβαν το ψωμί στη μέση και ο γαμπρός δοκίμαζε και τις δύο μερίδες. Έτσι έγινε στο γάμο του Μ.Αλεξάνδρου με τη Ρωξάνη.

ΕΟΡΤΑΣΜΟΙ ΤΟΥ ΑΡΤΟΥ

Οι Έλληνες πρόσφεραν άρτους στους θεούς, τους λεγόμενους "θειαγόνους", ενώ στο ναό της Δήμητρας στην Ελευσίνα, κατά τη γιορτή των Μεγαλαρτίων, προσφέρονταν άρτος στη θεά.

Στα μεγάλα Διονύσια όσοι συμμετείχαν, πήγαιναν με μεγάλα καλάθια γεμάτα κρασί, νερό και ψωμί, για τη θυσία στο θεό Διόνυσο.

ΗΘΗ-ΕΘΙΜΑ-ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ

ΠΕΡΠΕΡΟΥΝΑ

<<Περπερούνα περπατεί, για βροχή παρακαλεί.

Θέε μου, βρέξε μια βροχή στα στάρια και στα κριθάρια, 

στου Θεού τα περιστέρια. 

Όσες τρύπες το δερμόνι, τόσες θυμωνιές στο αλώνι>>.

Είναι η πιο συνηθισμένη προσευχή που κάνουν οι γεωργοί στην Ελλάδα, για την καλλιέργεια και τη συγκομιδή καλής ποιότητας.

Μέγας Βασίλειος

ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΤΙΚΗ ΠΙΤΑ

ΤΟ ψωμί προσφέρονταν από τον Μέγα Βασίλειο, ως ένδειξη αγάπης προς τους Έλληνες. 

Ο άγιος μοίρασε τα υπάρχοντα του στους φτωχούς και διέθεσε τα χρήματα του στην ανέγερση ορφανοτροφείων και νοσοκομείων της εποχής.

ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ-ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Το χριστόψωμο φτιάχνεται την παραμονή των Χριστουγέννων. Κάνουν στη μέση έναν σταυρό και μέσα στη ζύμη βάζουν ένα φλουρί. Το κόβουμε το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, στο δείπνο.

ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ-ΛΑΓΑΝΑ
Είναι το τέλος των Απόκρεων και η πρώτη μέρα της Σαρακοστής. Η καθιέρωση της λαγάνας θυμίζει τα "άζυμα" της Παλαιάς Διαθήκης και επιτείνει την έννοια της νηστείας εκείνης της ημέρας.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ
Οι λειτουργιές παρασκευάζονται όπως το ψωμί,αλλά είναι πιο μικρές και έχουν τη σφραγίδα με το σχήμα του σταυρού. Οι νοικοκυρές τις φτιάχνουν και τις πηγαίνουν στην εκκλησία για να "διαβαστούν".