Ο Σεπτέμβριος μέσα στη παράδοση!!!

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ

Το Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια.
Αν βρέξει ο Τρυγητής,χαρά στον τυροκόμο.
Του Σεπτεμβρίου οι βροχές πολλά καλά μας φέρνουν.
Τον Τρυγητή σιτάρι σπείρε και στο πανηγύρι σύρε.
Τον Τρυγητή του αμπελουργού πάνε χαλάλι οι κόποι.
Μάρτη και Σεπτέμβρη ίσια τα μεσημέρια.
Του Σταυρού αρμένιζε και του Σταυρού δένε.

ΛΑΙΚΕΣ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

Τρυγητής:γίνεται ο τρύγος των σταφυλιών
Σταυριάτης: γιατί στις 14 γιορτάζουμε την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού
Ορτυκολόγος: γιατί εμφανίζονται τα αποδημητικά ορτύκια

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

ΚΑΡΠΑΘΟΣ

Την 1η Σεπτεμβρίου οι γυναίκες ραντίζουν τα σπίτια τους με νερό, στολίζουν λουλούδια, μήλα και ρόδια,τα οποία σπάζουν για να σκορπίσουν οι σπόροι τους. Ο παπάς του χωριού επισκέπτεται τα σπίτια και εύχεται καλό μήνα, ενώ οι νοικοκυρές του προσφέρουν μέλι και κουλούρια.

ΣΚΟΠΕΛΟΣ

Την 1η Σεπτεμβρίου οι νοικοκυρές πηγαίνουν και γεμίζουν κανάτια με νερό, τα οποία πηγαίνουν στο σπίτι και στη πόρτα πατούν ένα ρόδι για καλοτυχία. Πριν μπει στο σπίτι φωνάζει "Καλημέρα σπίτι" και μπαίνει με το δεξί. Ρίχνει το νερό σε 4 γωνίες του σπιτιού και λέει: "Όπως τρέχει το νεράκι, έτσι να τρέχει και το καλό στο σπίτι μας". Το έθιμο αυτό ονομάζεται "αμποδιακό".

ΤΗΝΟΣ

Οι γεωργοί πηγαίνουν μαζί με τις οικογένειες τους στα αμπέλια τους και γεμίζουν τα κοφίνια τους με σταφύλια. Έπειτα πηγαίνουν στο πατητήρι και πατούν τα σταφύλια. Το κρασί το δοκιμάζουν στη γιορτή του Αγίου Μηνά στις 11 Νοεμβρίου.

ΣΠΕΤΣΕΣ

Στις 8 Σεπτεμβρίου στο νησί γίνεται μία μεγάλη γιορτή, καθώς γιορτάζουν τη Παναγία της Αρμάτας και την επέτειο της ναυμαχίας της 8ης Σεπτεμβρίου 1822. Γίνεται ένα μεγάλο πανηγύρι με πολλά θεάματα, ενώ σημαντική είναι η αναπαράσταση της ανατίναξης της τουρκικής ναυαρχίδας.

ΚΑΛΥΜΝΟΣ

Οι κάτοικοι ραντίζουν με αγιασμό τα σπίτια τους, τα αμπέλια και τα δίχτυα τους.

ΛΗΜΝΟΣ

Στις 14 Σεπτεμβρίου οι νοικοκυρές κόβουν τα βασιλικά τους και τα πηγαίνουν στην εκκλησία, όπου ο ιερέας τα μοιράζει στους πιστούς.


ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΗΝΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ
   
Ο Σεπτέμβρης είναι αγόρι
και έχει ολόχρυσο καπέλο
και χρυσό το πανωφόρι.

Τα παπούτσια του είναι φύλλα
που'χουν πέσει απ'τα πλατάνια
και τα μάγουλα του μήλα.

Κρατάει σάκα από νερό
κι έχει μέσα τα βιβλία
από σύννεφο κι αφρό.

Με του ανέμου τα ποδάρια
τρέχει δίχως να τον βλέπεις
στων βημάτων του τα χνάρια.

Διαμαντάκια θε να βρεις,
σταγονίτσες, σταγονίτσες
μιας ολόχρυσης βροχής.

Ο Σεπτέμβρης είναι αγόρι
κατεβαίνει από τα δάση,
κατεβαίνει από τα όρη.

Κι έρχεται για να χτυπήσει
μια πελώρια καμπάνα,
το σχολείο για να αρχινίσει.

Ο Σεπτέμβρης πάντα
δες, έχει όλα τα παιδάκια
φίλους και συμμαθητές.

        Ρένα Καθραίου




«Τα ρόδινα και τα μαβιά, μαλαματένια μου–
ρώγα τη ρώγα σφίγγει το σταφύλι,
φιλί φιλί ανεβαίνει ο έρωτας.
Δυο τσαμπιά κάθονται στη φούχτα μου,
δυο πέρδικες, τριανταφυλλένια μου.
Κι ύστερα, με τον Τρυγητή, λαγούτα και ντουφέκια –
Πίνει ο πατέρας το κρασί, και το μωρό το γάλα.»

         Γιάννης Ρίτσος

Σκόρπια φύλλα του φθινόπωρου
οι αγρότες για τη σπορά περιμέναν βροχή
ο άνεμος κλωθογύριζε ανοίγοντας τα επουράνια
«ποιά οδό ακολουθούν τα κίτρινα φύλλα που πέφτουν;»[…]
… (φύσ’ αγέρι, φύσ’ αγέρι) να μας πας στην ξενιτιά
να μας πας στα πέρα μέρη
φύσα θάλασσα πλατιά
φύσ’ αγέρι, φύσ’ αγέρι.

  Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης

Προτεινόμενα βιβλία για το Φθινόπωρο και το μήνα Σεπτέμβριο

1. Τραγουδώ τις εποχές και τους μήνες, εκδόσεις Διάπλαση.

2. Με τους μήνες συντροφιά ζωντανεύω τα παλιά, εκδόσεις βιβλιοΔιάπλους.

3. Τα παιδιά του Φθινοπώρου, εκδόσεις Πατάκη.