Ο Τρύγος!!!!!

Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ

Το χειμώνα το αμπέλι αναπαύεται και ο αμπελουργός αναλαμβάνει να το φροντίσει,λιπαίνοντας και κλαδεύοντας το. Στην αρχή της άνοιξης αρχίζει να αναπτύσσεται το αμπέλι, βγάζοντας τα πρώτα φύλλα του, ενώ οι βλαστοί μεγαλώνουν.Το αμπέλι αρχίζει να ανθίζει και οι καρποί(σταφύλια) είναι έτοιμοι. Το καλοκαίρι έρχεται και το σταφύλι αρχίζει να αναπτύσσεται, αποκτά χρώμα και γλυκύτητα, ενώ σταματά να έχει άγουρη γεύση. Το φθινόπωρο και αφού όλη η διαδικασία είναι επιτυχής, ξεκινά η εποχή του τρύγου.


Ο ΤΡΥΓΟΣ

Ο τρύγος σε κάθε χωριό αποτελεί μεγάλη γιορτή, καθώς όλες οι οικογένειες κατεβαίνουν στα αμπέλια τους. Ο πατέρας της οικογένειας μπαίνει πρώτος στο αμπέλι και ξεκινάει να κόβει τα σταφύλια, ενώ οι υπόλοιποι τον συνοδεύουν με τραγούδια και χαρές. 

Παίρνουν τις φαλτσέτες, κόβουν τα σταφύλια και γεμίζουν τις κοφίνες, ενώ οι πιο γεροί τις μεταφέρουν στην άκρη του αμπελιού, τις αδειάζουν πάνω σε στρωμένες αντρομίδες και σιγά - σιγά γίνεται σωρός. Κοντά βρίσκεται η μεγάλη κάδη με την πατητήρα, για να δεχτεί τα λιωμένα σταφύλια, τον μούστο. Οι τρυγητές προχωρούν αράδα - αράδα, για να ξέρουν την σειρά. Δεν έχει κούραση το αμπέλι. Το αμπέλι είναι χαρά. Και όσο περισσότερο κρασί έχει, τόσο μεγαλύτερη γίνεται η χαρά.Ο τρύγος κρατάει πέντε έως δέκα μέρες και καθένας τρυγάει τουλάχιστον για ένα τριήμερο. Τα βράδια, τα όμορφα βράδια πολλοί κοιμούνται στα αμπέλια. Ανάβουν φωτιές για να ζεσταθούν, συναθροίζονται πολλοί μαζί, στρίβουν το τσιγαράκι τους οι άνδρες και συζητούν για τους κόπους τους, τα έξοδα που έκαμαν για το αμπέλι, για την σοδειά τους, για το φτιάξιμο του κρασιού, για τα σχέδιά τους, ώσπου να έρθει η ώρα του ύπνου.

Τα πρώτα σταφύλια ρίχνονται στην πατητήρα, πατιούνται και η κάδη γεμίζει, για να είναι έτοιμο το φόρτωμα για το πρωί. Μετά αρχίζουν να σουρώνονται. Στα ξημερώματα φορτώνουν το πρώτο φόρτωμα. Το γλεύκος, ο μούστος μαζί με τα τσάπουδα, τοποθετείται στις γιδιές, τομάρια ειδικά κατασκευασμένα γι' αυτόν τον σκοπό, περιεκτικότητας 30-50 οκάδες η κάθε μία, ανάλογα με το ζώο που θα φορτωθεί.

Όταν το πρώτο φόρτωμα φτάσει στο σπίτι, ετοιμάζεται το δεύτερο, ώστε όταν επιστρέψει ο άνθρωπος με το ζώο του, να μην καθυστερεί. Το κουβάλημα γίνεται συνέχεια και τα ζώα ακολουθούν το ένα πίσω το άλλο με κατεύθυνση προς το χωριό και αντίστροφα. Ο δρόμος προς το χωριό είναι γεμάτος από κόσμο. Στο ανεβοκατέβασμα συναντώνται οι κουβαλητάδες άλλοι να ανεβαίνουν κι άλλοι να κατεβαίνουν.

Το κρασί είναι έτοιμο, αφού το ρίξουν στο βαγένι και αρχίσουν το άρμεγμα. Βγάζουν τον μούστο και από κει γίνεται το πετιμέζι και η μουσταλευριά. Ο μούστος βράζεται πολύ καλά και τον ρίχνουν στις νταμιτζάνες για να γίνει η μουσταλευριά το χειμώνα.

Ποιός είναι ο θεός του οίνου;

Βάκχος ο θεός του Οίνου
Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, 1931

Ο θεός του κρασιού ήταν ο θεός Διόνυσος ή Βάκχος, ένας από τους πιο αγαπημένους θεούς της αρχαιότητας.

Η λατρεία του ξεκίνησε από τη Θράκη και σιγά σιγά πήρε πανελλήνιο χαρακτήρα. Έγινε ένας πολύ λαϊκός θεός , θεός της βλάστησης ,του αμπελιού και του κρασιού.

Ήταν γιος του Δία και της Σεμέλης . Θεωρείται προστάτης της κωμωδίας και της τραγωδίας.  Στους Δελφούς λατρεύονταν μαζί με τον Απόλλωνα . Ο ένας θεός του πνεύματος κι ο άλλος του γλεντιού.

Ένα σοφός αληθινά συνδυασμός.

Μελετούμε καλά τον πίνακα του Θεόφιλου και συζητάμε για το ρόλο του θεού Διονύσου.

 -Τι κρατάει στο δεξί του χέρι και τι στο αριστερό;

 -Τι συναισθήματα μας προκαλεί ο συγκεκριμένος πίνακας;

 - Πώς αισθάνεται ο θεός Διόνυσος και από που φαίνεται;

Ο Διόνυσος στη μυθολογία

Οι κάτοικοι της Ικαρίας τιμούσαν ιδιαίτερα το θεό Διόνυσο· σε αυτή την περιοχή καλλιεργήθηκε πολύ ο διθύραμβος, ο ύμνος προς το θεό, που συνέθεσε ο μουσικός Αρίωνας. Μάλιστα, πρόσθεσαν και κάτι καινούριο. Στο μουσικό αυτό ύμνο πρόσθεσαν στίχους. Κι επειδή αυτή τη σύνθεση την τραγουδούσαν άνθρωποι μεταμφιεσμένοι σε τραγόμορφους Σατύρους, την ονόμασαν τραγωδία. Βέβαια, λατρευτικές εκδηλώσεις για το θεό του αμπελιού γίνονταν και σε πολλές άλλες περιοχές. Όσοι παρευρίσκονταν σε αυτές τις εκδηλώσεις έπρεπε να συμμετέχουν ενεργά πίνοντας κρασί και χορεύοντας υπό την επήρεια της μέθης. Όσοι αρνούνταν, ήταν εχθροί του θεού και επέσυραν την οργή του.

Έτσι, τραγικό τέλος βρήκε τον Πενθέα που θέλησε να παρακολουθήσει κρυφά τις οργιαστικές εορτές. Οι Μαινάδες, μια από τις οποίες ήταν και η μητέρα του, μέσα στη μανία που τις είχε καταλάβει, όρμησαν επάνω του και τον κατασπάραξαν. Επίμονα αρνούνταν να λάβουν μέρος στις λατρευτικές τελετές οι κόρες του βασιλιά Μίνωα, όπως και του βασιλιά Προίτου. Προσβλημένος ο Διόνυσος τις έκανε να χάσουν τα λογικά τους. Άλλοι λένε ότι για τη μανία που κατέλαβε τις νεαρές κόρες του Προίτου αιτία ήταν η Ήρα.

Όπως είδαμε, ο Διόνυσος αγαπήθηκε και λατρεύτηκε από τους ανθρώπους γιατί τους γνώρισε την υπέροχη γεύση του κρασιού. Λένε πως για πρώτη φορά το φανέρωσε στο βασιλιά της Αιτωλίας, τον Οινέα. Ο τσοπάνης του, ο Στάφυλος, είχε βρει ένα περίεργο φυτό γεμάτο καρπούς κι ενθουσιασμένος από τη νοστιμιά τους έφερε και στο βασιλιά του για να τον ευχαριστήσει. Ο Οινέας έστυψε τους ζουμερούς καρπούς και απόλαυσε τον πλούσιο χυμό τους. Από τότε ο Διόνυσος ονόμασε αυτόν το χυμό οίνο και τους καρπούς σταφύλια από το όνομα του τσοπάνη. Πάντα με το θύρσο στο ένα του χέρι και ένα δοχείο κρασιού στο άλλο περιηγούνταν τις πόλεις. Όπου έβρισκε φιλόξενους και πρόσχαρους ανθρώπους, τους μάθαινε πώς να φτιάχνουν κρασί. Έτσι έγινε και με τους κατοίκους της Ικαρίας, στην Αττική, που τον υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό. Λίγο πριν φύγει από τον τόπο τους, συμβούλεψε το βασιλιά τους τον Ικάριο να φυλάξει καλά το κρασί που έφτιαξε. Αυτός όμως δεν ακολούθησε τη συμβουλή του - "τι κακό μπορεί να προέλθει από ένα τόσο ευχάριστο ποτό!" σκέφτηκε.

Οι τσοπάνηδές του, κάποια μέρα, βρήκαν τα βαρέλια και ήπιαν τόσο πολύ κρασί που μέθυσαν και άρχισαν να φέρονται με άγριο τρόπο. Έχοντας χάσει τα λογικά τους σκότωσαν τον Ικάριο και η κόρη του Ηριγόνη από τη στενοχώρια της αυτοκτόνησε.

Πίνακες Ζωγραφικής με τον θεό Διόνυσο