Τα παιδιά έχουν την ανάγκη να εκφράζουν τα συναισθήματα τους στην οικογένεια, στους φίλους, στον δάσκαλο τους,στο περιβάλλον τους.Η ανάγκη αυτή γίνεται εντονότερη όταν αποκτούν εμπειρίες και τα βιώματα τους πληθαίνουν ολοένα περισσότερο.Πολλές φορές αγνοούμε την ανάγκη αυτή ή δεν δίνουμε ιδιαίτερη σημασία.Είναι σημαντικό να είμαστε καλοί ακροατές των παιδιών μας, καθώς μέσα από τα λεγόμενα τους μπορούμε να αντλήσουμε πολλές πληροφορίες που αφορούν την καθημερινή ζωή τους. Είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τους προβληματισμούς τους, να δώσουμε λύση και να αναπτύξουμε μία καλή σχέση με το παιδί. Ως ενήλικες έχουμε την ανάγκη να εκφράσουμε τα συναισθήματα μας, τα οποία πολλές φορές συγκρατούμε μέσα μας και δεν τα εξωτερικεύουμε.
Ας καταλάβουμε λοιπόν, πόσο σημαντική είναι αυτή η διαδικασία για το ίδιο το παιδί, το οποίο τώρα ανακαλύπτει τον κόσμο γύρω του και προσπαθεί να κατανοήσει τα όσα συμβαίνουν στο περιβάλλον του. Μέσα από τη συζήτηση μπορούμε να δημιουργήσουμε μία στενή σχέση με το παιδί μας και να μάθουμε να εκφράζουμε και τα δικά μας θέλω και πιστεύω.Η συναισθηματική αγωγή είναι απαραίτητη στην εκπαίδευση, καθώς τα παιδιά πρέπει να αποκτήσουν δεξιότητες που θα το βοηθήσουν να αναγνωρίζει, να διακρίνει και να αποφασίζει τόσο για τα συναισθήματα του, όσο και για τα συναισθήματα των άλλων. Μέσα από τη συναισθηματική αγωγή τα παιδιά θα μάθουν να σέβονται τον εαυτό τους και τους άλλους,θα μάθουν να αγαπούν και να φροντίζουν τον συνάνθρωπο τους και φυσικά θα νιώθουν πιο χαρούμενα και ικανά, αφού ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κοινωνίας. Τα συναισθήματα ποικίλλουν και είναι απαραίτητη η έκφραση τους, μέσα και έξω από την οικογένεια και το σχολείο.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Α. Διαβάζουμε το παραμύθι <<Η παλέτα των συναισθημάτων>> και συζητάμε για τα συναισθήματα της ηρωίδας. Πόσα συναισθήματα υπάρχουν και πόσα από αυτά έχουμε την ανάγκη να εκφράσουμε; Διασκορπίζουμε τις εικόνες του παραμυθιού και τα παιδιά αφού σκεφτούν μία δική τους προσωπική εμπειρία, επιλέγουν την εικόνα με το αντίστοιχο τους συναίσθημα. Παρατηρούμε ποιο από όλα τα συναισθήματα κυριαρχεί στην ομάδα μας και στο τέλος ζωγραφίζουμε σε χαρτί του μέτρου ένα πρόσωπο με το αντίστοιχο συναίσθημα. Στη συνέχεια ζωγραφίσουμε και τα υπόλοιπα συναισθήματα σε μικρότερο μέγεθος.
Β. Βάζουμε στη τάξη διάφορα μουσικά κομμάτια όπως: Plaisirs d'amour - Aubry, Il Largo Concerto No 4 in F minor, RV 297 <<WINTER>> -Vivaldi, Tango to Evora - Mc Kennit, Romance No2 in F major, Op 50 - Beethoven, III Souvenir d'un lieu cher - Tchaikovsky και κάθε φορά ζητάμε από τα παιδιά να μας εκφράσουν τα συναισθήματα τους. Στη συνέχεια ζητάμε από τα παιδιά να μας πουν ποιο είναι το αγαπημένο τους μουσικό κομμάτι, το οποίο κάθε φορά που ακούν τους κάνει να χαμογελάσουν.
Γ. Παρουσιάζουμε στα παιδιά τον πίνακα του Χ.Μιρό, Το Χαμόγελο των φλεγόμενων φτερών, και παρατηρούμε το ανθρωπάκι που εικονίζεται. Δεν καταλαβαίνουμε τι αισθάνεται ή μήπως καταλαβαίνουμε; Μοιράζουμε αντίγραφα του έργου και ζητάμε από τα παιδιά να ζωγραφίσουν πώς αισθάνεται το ανθρωπάκι.
Δ. Τα παιδιά σχηματίζουν ζευγάρια και ο ένας στέκεται απέναντι στον άλλον. Εξηγούμε στα παιδιά πως ο ένας θα είναι ο καθρέπτης του άλλου. Το ένα παιδί θα πρέπει να εκφράσει ένα συναίσθημα είτε με το πρόσωπο του, είτε με το σώμα του και το άλλο θα είναι ο καθρέπτης του.
Ε. Καθόμαστε σε κύκλο και με τη βοήθεια ενός καθρέπτη που βρίσκεται στη μέση, ένα ένα παιδί με όποια σειρά θέλει μας εκφράζει κάποιο συναίσθημα του. Αφού το κάνουν όλα τα παιδιά, σχηματίζουν μικρές ομάδες με το ίδιο συναίσθημα. Παράδειγμα τα παιδιά που εξέφρασαν χαρά συγκεντρώνονται μαζί, τα παιδιά που εξέφρασαν λύπη μαζί κ.ο.κ. Συζητάμε με τις ομάδες για τους λόγους που επέλεξαν να εκφράσουν αυτό το συναίσθημα.
ΣΤ. Καθόμαστε σε κύκλο και διηγούμαστε μία μικρή ιστορία: Μία φορά και έναν καιρό σε μία μεγάλη πόλη ζούσαν δύο μικρά παιδιά ο Ντενίς και η Μαριλού. Αγαπιόντουσαν πάρα πολύ και η φιλία τους ήταν γνωστή σε όλους όσους ζούσαν σε αυτή τη πόλη. Μία μέρα ο Ντενίς έξω από τη πόρτα του σπιτιού του, βρήκε ένα γράμμα, το άνοιξε, το διάβασε και κατάλαβε πως δεν θα έβλεπε ξανά την πολυαγαπημένη του φίλη. Τα συναισθήματα του ήταν πολλά, χαιρόταν γιατί έστω του είχε αφήσει αυτό το γράμμα για να τη θυμάται, λυπόταν που δεν θα την έβλεπε ξανά, ήταν θυμωμένος γιατί δεν ήρθε να τον αποχαιρετήσει, αισθάνονταν άγχος μήπως κάτι κακό της είχε συμβεί. Ποτέ όμως δεν μάθαμε τι έγραφε εκείνο το γράμμα της Μαριλού.
Αφού διαβάσουμε την ιστορία στα παιδιά, αφήνουμε στο κύκλο ένα γράμμμα και λέμε πως είναι αυτό που διάβασε ο Ντενίς. Όποιος θέλει μπορεί να το κρατήσει στο χέρι του και να μας εκφράσει αυτό που αισθάνεται, κρατώντας το γράμμα στο χέρι του.
Παρακάτω παρουσιάζουμε παραμύθια σχετικά με τα συναισθήματα:
1.Ο μεγάλος θυμός - Alliance M. Εκδόσεις Ηλίβατον
2.Το δέντρο της ευτυχίας - Καμαράτου/Γιαλλούση. Εκδόσεις Περίπλους
3.Η παλέτα των συναισθημάτων - Μουλάκη Ε. Εκδόσεις Κέδρος
4.Ο Τριγωνοψαρούλης - Ηλιόπουλος Β. Εκδόσεις Πατάκη
5.Οι νεράιδες μας μιλάνε για την αυτοεκτίμηση - Καμπρέρα Α. Εκδόσεις Μεταίχμιο
6.Γιατί το ροζ ελεφαντάκι έπεσε σε θλίψη και πώς ξαναβρήκε τη χαρά του - Weittze M.
Εκδόσεις Ηλίβατον.
7.Το δώρο της φιλίας - Yolen J. Εκδόσεις Λιβάνη
8.Καλημέρα φίλε - Νικολούδη Φ. Εκδόσεις Δίπτυχο
9.Το δέντρο που έδινε - Σιλβερστάιν Σ. Εκδόσεις Δωρικός
10.Ο Μικρός Πρίγκηπας - Saint-Exupery A. Εκδόσεις Πατάκη
11.Ο κύριος Μπου - Τσιλιμένη Τ. Εκδόσεις Δίπτυχο
12.Ποιος φοβάται τον μπαμπούλα - Νέστλινγκετ Κρ. Εκδόσεις Διάπλαση
13.Αντίο,Ποντικούλη - Harris R. Εκδόσεις Νίκας
14.Αν τ'αγαπάς ξανάρχονται - Νευροκοπλή Β. Εκδόσεις Λιβάνη
Ας καταλάβουμε λοιπόν, πόσο σημαντική είναι αυτή η διαδικασία για το ίδιο το παιδί, το οποίο τώρα ανακαλύπτει τον κόσμο γύρω του και προσπαθεί να κατανοήσει τα όσα συμβαίνουν στο περιβάλλον του. Μέσα από τη συζήτηση μπορούμε να δημιουργήσουμε μία στενή σχέση με το παιδί μας και να μάθουμε να εκφράζουμε και τα δικά μας θέλω και πιστεύω.Η συναισθηματική αγωγή είναι απαραίτητη στην εκπαίδευση, καθώς τα παιδιά πρέπει να αποκτήσουν δεξιότητες που θα το βοηθήσουν να αναγνωρίζει, να διακρίνει και να αποφασίζει τόσο για τα συναισθήματα του, όσο και για τα συναισθήματα των άλλων. Μέσα από τη συναισθηματική αγωγή τα παιδιά θα μάθουν να σέβονται τον εαυτό τους και τους άλλους,θα μάθουν να αγαπούν και να φροντίζουν τον συνάνθρωπο τους και φυσικά θα νιώθουν πιο χαρούμενα και ικανά, αφού ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κοινωνίας. Τα συναισθήματα ποικίλλουν και είναι απαραίτητη η έκφραση τους, μέσα και έξω από την οικογένεια και το σχολείο.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Α. Διαβάζουμε το παραμύθι <<Η παλέτα των συναισθημάτων>> και συζητάμε για τα συναισθήματα της ηρωίδας. Πόσα συναισθήματα υπάρχουν και πόσα από αυτά έχουμε την ανάγκη να εκφράσουμε; Διασκορπίζουμε τις εικόνες του παραμυθιού και τα παιδιά αφού σκεφτούν μία δική τους προσωπική εμπειρία, επιλέγουν την εικόνα με το αντίστοιχο τους συναίσθημα. Παρατηρούμε ποιο από όλα τα συναισθήματα κυριαρχεί στην ομάδα μας και στο τέλος ζωγραφίζουμε σε χαρτί του μέτρου ένα πρόσωπο με το αντίστοιχο συναίσθημα. Στη συνέχεια ζωγραφίσουμε και τα υπόλοιπα συναισθήματα σε μικρότερο μέγεθος.
Β. Βάζουμε στη τάξη διάφορα μουσικά κομμάτια όπως: Plaisirs d'amour - Aubry, Il Largo Concerto No 4 in F minor, RV 297 <<WINTER>> -Vivaldi, Tango to Evora - Mc Kennit, Romance No2 in F major, Op 50 - Beethoven, III Souvenir d'un lieu cher - Tchaikovsky και κάθε φορά ζητάμε από τα παιδιά να μας εκφράσουν τα συναισθήματα τους. Στη συνέχεια ζητάμε από τα παιδιά να μας πουν ποιο είναι το αγαπημένο τους μουσικό κομμάτι, το οποίο κάθε φορά που ακούν τους κάνει να χαμογελάσουν.
Γ. Παρουσιάζουμε στα παιδιά τον πίνακα του Χ.Μιρό, Το Χαμόγελο των φλεγόμενων φτερών, και παρατηρούμε το ανθρωπάκι που εικονίζεται. Δεν καταλαβαίνουμε τι αισθάνεται ή μήπως καταλαβαίνουμε; Μοιράζουμε αντίγραφα του έργου και ζητάμε από τα παιδιά να ζωγραφίσουν πώς αισθάνεται το ανθρωπάκι.
Δ. Τα παιδιά σχηματίζουν ζευγάρια και ο ένας στέκεται απέναντι στον άλλον. Εξηγούμε στα παιδιά πως ο ένας θα είναι ο καθρέπτης του άλλου. Το ένα παιδί θα πρέπει να εκφράσει ένα συναίσθημα είτε με το πρόσωπο του, είτε με το σώμα του και το άλλο θα είναι ο καθρέπτης του.
Ε. Καθόμαστε σε κύκλο και με τη βοήθεια ενός καθρέπτη που βρίσκεται στη μέση, ένα ένα παιδί με όποια σειρά θέλει μας εκφράζει κάποιο συναίσθημα του. Αφού το κάνουν όλα τα παιδιά, σχηματίζουν μικρές ομάδες με το ίδιο συναίσθημα. Παράδειγμα τα παιδιά που εξέφρασαν χαρά συγκεντρώνονται μαζί, τα παιδιά που εξέφρασαν λύπη μαζί κ.ο.κ. Συζητάμε με τις ομάδες για τους λόγους που επέλεξαν να εκφράσουν αυτό το συναίσθημα.
ΣΤ. Καθόμαστε σε κύκλο και διηγούμαστε μία μικρή ιστορία: Μία φορά και έναν καιρό σε μία μεγάλη πόλη ζούσαν δύο μικρά παιδιά ο Ντενίς και η Μαριλού. Αγαπιόντουσαν πάρα πολύ και η φιλία τους ήταν γνωστή σε όλους όσους ζούσαν σε αυτή τη πόλη. Μία μέρα ο Ντενίς έξω από τη πόρτα του σπιτιού του, βρήκε ένα γράμμα, το άνοιξε, το διάβασε και κατάλαβε πως δεν θα έβλεπε ξανά την πολυαγαπημένη του φίλη. Τα συναισθήματα του ήταν πολλά, χαιρόταν γιατί έστω του είχε αφήσει αυτό το γράμμα για να τη θυμάται, λυπόταν που δεν θα την έβλεπε ξανά, ήταν θυμωμένος γιατί δεν ήρθε να τον αποχαιρετήσει, αισθάνονταν άγχος μήπως κάτι κακό της είχε συμβεί. Ποτέ όμως δεν μάθαμε τι έγραφε εκείνο το γράμμα της Μαριλού.
Αφού διαβάσουμε την ιστορία στα παιδιά, αφήνουμε στο κύκλο ένα γράμμμα και λέμε πως είναι αυτό που διάβασε ο Ντενίς. Όποιος θέλει μπορεί να το κρατήσει στο χέρι του και να μας εκφράσει αυτό που αισθάνεται, κρατώντας το γράμμα στο χέρι του.
Παρακάτω παρουσιάζουμε παραμύθια σχετικά με τα συναισθήματα:
1.Ο μεγάλος θυμός - Alliance M. Εκδόσεις Ηλίβατον
2.Το δέντρο της ευτυχίας - Καμαράτου/Γιαλλούση. Εκδόσεις Περίπλους
3.Η παλέτα των συναισθημάτων - Μουλάκη Ε. Εκδόσεις Κέδρος
4.Ο Τριγωνοψαρούλης - Ηλιόπουλος Β. Εκδόσεις Πατάκη
5.Οι νεράιδες μας μιλάνε για την αυτοεκτίμηση - Καμπρέρα Α. Εκδόσεις Μεταίχμιο
6.Γιατί το ροζ ελεφαντάκι έπεσε σε θλίψη και πώς ξαναβρήκε τη χαρά του - Weittze M.
Εκδόσεις Ηλίβατον.
7.Το δώρο της φιλίας - Yolen J. Εκδόσεις Λιβάνη
8.Καλημέρα φίλε - Νικολούδη Φ. Εκδόσεις Δίπτυχο
9.Το δέντρο που έδινε - Σιλβερστάιν Σ. Εκδόσεις Δωρικός
10.Ο Μικρός Πρίγκηπας - Saint-Exupery A. Εκδόσεις Πατάκη
11.Ο κύριος Μπου - Τσιλιμένη Τ. Εκδόσεις Δίπτυχο
12.Ποιος φοβάται τον μπαμπούλα - Νέστλινγκετ Κρ. Εκδόσεις Διάπλαση
13.Αντίο,Ποντικούλη - Harris R. Εκδόσεις Νίκας
14.Αν τ'αγαπάς ξανάρχονται - Νευροκοπλή Β. Εκδόσεις Λιβάνη